"Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: "Kim sabahladığında üç kere: "Eûzu billahis-semî’il alîmi mineşşeytânirracîm'' ''Kovulmuş şeytanın şerrinden, herşeyi işiten ve bilen Allah’a sığınırım." der de Haşr sûresinin son üç âyetini okuyacak olursa Allah ona yetmiş bin meleği vekil kılar. Akşam oluncaya kadar o melekler onun için af dilerler. Şâyet o gün ölürse şehit olarak ölmüş olur. Kim akşamleyin bunu söyler ve bunları okursa bu dereceye ulaşmış olur."

(Tirmizî, K. Fadail el-Kuran, bab: 22, Hadis no: 2922 / Ahmed b. Hanbel, Müsned, c.5, S.26)

Âyet-i kerime’de, en güzel isimlerin Allah’a ait olduğu zikredilmektedir.

هُوَ اللّٰهُ الَّذٖي لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِۚ هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّحٖيمُ (٢٢)

Huvallâhullezî lâ ilâhe illâ hu, âlimul gaybi veş şehâdeh, huver rahmânur rahîm

O Allah O ki, O'ndan başka ilâh yoktur. Gaybı ve müşâhede edileni ilmedendir. O, Rahmân'dır, Rahîm'dir.

هُوَ اللّٰهُ الَّذٖي لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزٖيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُؕ سُبْحَانَ اللّٰهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (٢٣)

Huvallâhullezî lâ ilâhe illâ hu, el-melikul kuddûsus selâmul, mû’minul, muheyminul, azîzul, cebbârul, mutekebbir, subhânallâhi ammâ yuşrikûn

O Allah O ki, O'ndan başka ilâh yoktur. Melik'tir, Kuddûs'tur, Selâm'dır, Mü'min'dir, Müheymin'dir, Azîz'dir, Cebbâr'dır, Mütekebbir'dir. Allah, onların şirk koştuklarından subhândır.

هُوَ اللّٰهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْاَسْمَٓاءُ الْحُسْنٰىؕ يُسَبِّـحُ لَهُ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۚ وَهُوَ الْعَزٖيزُ الْحَكٖيمُ (٢٤)

Huvallâhul ḣâlikul bâriûl musavviru lehul esmâul husnâ, yusebbihu lehu mâ fîs semâvâti vel ard ve huvel azîzul hakîm

O Allah, Hâlık'tır, Bârî'dir, Musavvir'dir. En güzel isimler O'nundur. Semâlar ve Arz'dakiler O'nu tesbîh etmektedir. Ve O, Azîz'dir, Hakîm'dir.

(Haşr Sûresi 22-23-24)

Rahmân ve Rahîm olan Allâh’ın ismiyle. Bil ki! İslâm’ı bozan şeyler, on tanedir.

📌1) Allâh’u Teâlâ’ya ibâdette şirk koşmak. Allâh’u Teâlâ, şöyle buyuruyor: “Allâh, kendisine şirk koşulmasını asla bağışlamaz. Bundan (şirkten) daha hafif günâhları ise, dilediği kimseler için bağışlar.” (Nisâ Sûresi 48. âyet meali)

“Kim Allâh’a şirk koşarsa, muhakkak ki Allâh ona cenneti haram kılar. Varacağı yer cehennem ateşidir. Zâlimler için yardımcı yoktur.” (Mâide Sûresi 72. âyet meali)

Allâh’tan başkası adına, cinler ve kabirler adına kurban kesmek şirk olan amellerdendir

📌2) Her kim, kendisiyle Allâh arasına aracılar koyar, onlara duâ eder, onlardan şefaat ister veya onlara tevekkül ederse, icmâ ile kâfir olur

📌3) Her kim, müşrikleri tekfîr etmez veya onların kâfir olduklarında şüphe ederse veyahut onların yolunun da doğru olduğunu kabul ederse, kâfir olur.

📌4) Her kim, başkasının yolunun Nebî (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in getirdiği yoldan daha kâmil olduğuna ya da başkasının hükmünün Nebî (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in hükmünden daha iyi olduğuna inanırsa, kâfir olur.

Tıpkı tâğûtların hükmünü Nebî (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in hükmünden üstün tutmak gibi...

📌5) Her kim, Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in getirmiş olduğu şeylerden herhangi birisine buğz ederse, o fiili yapsa dahi icmâ ile kâfir olur. Bunun delîli Allâh’u Teâlâ’nın şu âyetidir:

“İşte böyle! Çünkü onlar gerçekten Allâh’ın indirdiğini çirkin gördüler. Bundan dolayı Allâh da, onların amellerini boşa çıkardı.” (Muhammed Sûresi 9. âyet meali)

📌6) Her kim, Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in getirmiş olduğu İslâm Dîni’nden herhangi bir şeyle veya onun mükâfat ve ceza olarak bildirdiği şeylerle alay ederse, icmâ ile kâfir olur. Bunun delîli Allâh’u Teâlâ’nın şu âyetidir: “De ki: Allâh ile O’nun âyetleri ve Rasûlü ile mi alay ediyorsunuz? (Boşuna) Özür dilemeyin. Çünkü siz îmân ettikten sonra tekrar kâfir oldunuz.” (Tevbe Sûresi 65-66. âyet meali)

📌7) Sihir yapmak. Sarf ve atf sihir çeşitlerindendir. Her kim, bunu yapar veya yapılmasına râzı olursa, kâfir olur. Bunun delîli Allâh’u Teâlâ’nın şu âyetidir: “Oysa o ikisi: ‘Biz, yalnızca bir fitneyiz, sakın küfretme’ demedikçe hiç kimseye (bir şey) öğretmezlerdi.” (Bakara Sûresi 102. âyet meali)

📌8) Müslümanlara karşı müşrikleri desteklemek ve onlara yardım etmek. Bunun delîli Allâh’u Teâlâ’nın şu ayetidir: “Sizden her kim onları velî edinirse şüphesiz o da onlardandır. Muhakkak ki Allâh, zâlimler topluluğuna hidâyet etmez.” (Mâide Sûresi 51. âyet meali)

📌9) Her kim, bazı insânların Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in şerîatının dışına çıkabileceklerine inanırsa, kâfir olur.

Tıpkı Hızır, Mûsâ (aleyhisselâm)’ın şerîatından çıkabiliyordu iddiası gibi...

📌10) Allâh’u Teâlâ’nın Dîni’nden yüz çevirmek, onu öğrenmemek ve onunla amel etmemek.

Bunun delîli Allâh’u Teâlâ’nın şu âyetidir: “Kendisine Rabbinin âyetleri hatırlatıldıktan sonra ondanyüz çevirenden daha zâlim kim olabilir? Muhakkak ki biz, suçlulardan intikam alıcıyız.” (Secde Sûresi 22. âyet meali)

İslâm’ı bozan bu hususlarda; şaka edenle ciddi olan ve korku ile yapan arasında hiçbir fark yoktur. İkrâh hali hariç bunları yapmak küfürdür.

Kişiyi İslâm’dan çıkaran bu hususların hepsi çok tehlikeli ve çokça meydana gelmektedir. Bu sebeble meydana gelen bu durumlardan her Müslüman sakınmalı ve nefsi adına bu durumlara düşmekten korkmalıdır. Biz Allâh’ın gazabını ve acıklı azâbını gerektirecek durumlardan Allâh’a sığınırız. Salât ve selam yaratılmışların en hayırlısı Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in âlinin ve ashabının üzerine olsun.

1- İlimden mahrum kalmak: İlim Allah’ın kalplere verdiği bir nûrdur, günâh işlemek ise bu nûru söndürür. İmam Şâfiî (rahimehullah) İmam Mâlik’in yanına oturup birtakım şeyler okuyunca imam Mâlik onun zekâsına, anlayışına ve uyanıklığına hayran kalarak şöyle dedi: Gördüğüm kadarıyla Allah senin kalbine nûr vermiş. Bu nûru, masiyet ve günâhlarla söndürme.

2- Rızıktan mahrum kalmak: İmam Ahmed, müsnedinde, Sevban’dan şöyle aktarmıştır. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dedi: “Kişi yaptığı günâhtan dolayı rızıktan mahrum bırakılır” (İbn Mâce 4022)

3- Günâh işlendikten sonra günâh işleyen ile Allah arasında ve yine kişi ile insanlar arasında bir soğukluk ve uzaklaşma meydana gelir. Seleften bize aktarıldığına göre şöyle demişlerdir: Ben bir mâsiyet/ günâh işlediğimde bunun etkisini eşimin ve bineğimin huyunda görürüm.

4- İşlerin zorlaşmasıyla karşılaşır, yöneldiği her işin yüzüne kapandığını görür. Buna karşılık, Allah’tan korkanlara Allah onların işlerini kolaylaştırmaktadır.

5- Günâh işleyen kendi kalbinde bir karanlık hisseder, bu karanlığı gecenin karanlığı gibi idrak eder. Böylece kalbinde hissettiği günahın karanlığı gözle görülen karanlık gibi olur. Nitekim itaat nûrdur, mâsiyet ise karanlıktır. Bu karanlık arttıkça kişinin kararsızlığı da artar, farkına varmadan bidat, sapıklık ve tehlikeli durumlara düşer. Tıpkı karanlık bir gecede tek başına yürüyen bir kör gibi olur. Bu karanlık çoğalır, ta ki yüzünü kaplar ve herkesin gördüğü bir siyahlık oluverir. Abdullah bin Abbas şöyle der: “Hayır işlemek kişinin yüzünde ışık, kalbinde nûr, rızkında bolluk, vücudunda güç, halkın kalbinde sevgi doğurur. Günâh ve kötülük ise, yüzde siyahlık, kalpte karanlık, vücutta zayıflık, rızıkta eksiklik ve halkın kalbinde kin ve nefret doğurur.

6- İbâdet yapmaktan mahrum bırakılması, şayet günâh işleyen kişi sadece ibâdetlerden engellenmek ile cezalandırılsaydı bu ona yeterdi. Çünkü bir günâh diğer yolu da kapatmış olur, kişi günâh işledikçe kurtulmasına neden olacak diğer ibâdetlerin de önünü kesmiş olur. Zira her bir ibâdet dünyadan ve içinde bulunan her şeyden daha üstündür. Bunun durumu bir yemek yiyip yemekten sonra hastalanan ve hastalıktan dolayı birçok güzel ve lezzetli yemeklerden mahrum kalan kişinin durumuna benzer.

7- Günâhlar bir benzerini ekerler ve birbirlerini doğururlar. Daha sonra insanın bu günâhlardan kurtulması zorlaşır.

8- Günâhlar kalbi zayıflatır ve günâh işleme isteğini güçlenir. Tövbe isteği yavaş yavaş zayıflar işin sonunda tamamen tövbe etmekten uzaklaşır.... Tövbe ve istiğfarı yalancılar gibi dil ile yapar ancak kalbi günâhlarla kaplı ve günâhlarda ısrar eder, fırsat buldukça işler. Tabi ki bu en büyük hastalık ve en tehlikeli durumlardandır.

9- Günâhı kötü görme şuuru kalpten gider, böylece günâhlar ona normal bir şey gibi gelir. Bunun üzerine insanların onu görmesi veya arkasından konuşması onu rahatsız etmez. Bu durum fasıklarda hayasızlığın son noktası ve lezzetin zirvesidir. Hatta birilerine günâh işlemekle övünür, ondan haberi olmayanlara anlatır ve ey falan! ben şöyle şöyle yaptım diye övünür. Bu tür insanların düzelmeleri imkansız olup genelde tövbe yolu bunlara kapalı olur.

10- Günâhlar çoğaldığı zaman günâhkarın kalbi mühürlenir ve gafillerden olur. Nitekim selef alimleri: “Hayır, hayır! Doğrusu onların kazanmakta oldukları, kalplerini paslandırmıştır.” (Mutaffifin Sûresi 14) Âyetini günâhtan sonra yapılan günâh diye yorumlamışlardır. Buradaki kelimeden maksat kalbin günâhtan sonra paslanmasıdır. Bu paslanma çoğaldıktan sonra “Râne” olur, bu aşama galebe çaldıktan sonra mühür ve kilit olur. Böylece kalp bir örtü ve kılıf içinde olur. Bu durum hidâyetten sonra oluştuğu takdirde kalp alt üst olur. Bu durumda şeytan bu kalbe hâkim olup istediği yöne sürükler.

İbn Kayyim el-Cevziyye, Ed-dâu Ve'd-Devâ (Kalbin İlacı)

İbâdet, Allâh Subhânehu ve Teâlâ’nın sevdiği ve râzı olduğu, zâhirî ve bâtınî bütün fiil ve sözleri içine alan kapsamlı bir isim olup, O’nun emrettiği şeylere bağlanmak ve nehyettiği şeylerden de kaçınmak sûretiyle itaatte bulunarak sevgi ve tâzim ile O’na boyun eğmektir.

📌İbâdetler zâhirî ve bâtınî olmak üzere iki kısımdır. İster zâhirî isterse de bâtınî olsun her türlü ibâdet ancak Allâh’u Teâlâ’ya edilir.

Allâh Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Allâh’a ibâdet edin ve O’na hiçbir şeyi şirk koşmayın.” (Nisâ Sûresi 36. âyet meali)

📌Allâh’u Teâlâ’dan başkasına ibâdet etmek şirktir. Fâili de âlim yahut câhil, te’vîl ehli yahut nübüvvetin izlerinin silinmeye yüz tuttuğu bir dönemde yaşayan kimselerden olsun farketmeksizin müşriktir.

📌Zâhirî ibâdetler, dil, beden ve malla yapılan ibâdetlerdir. Namaz, oruç, zekât, hac, kurban, adak ve hüküm istemek gibi ibâdetler zâhirîdir.

📌Bâtınî ibâdetler, kalb ile yapılan ibâdetlerdir. Duâ etmek, yardım istemek, sığınmak ve tevekkül gibi ibâdetler bâtınidir.

📌İbâdetlerin Allâh Subhânehu ve Teâlâ katında kabul edilmesinin üç şartı vardır. Bunlar: İslâm, ihlâs ve mutabaattır. Bu şartlar tamâm olmadan yapılan ibâdetler hiçbir kimseden kabul edilmez.

📌İbâdetlerin geçerli olmasının birinci şartı İslâm’dır. Müslüman olmayan bir kimsenin ibâdet cinsinden yaptığı veya yapacak olduğu herhangi bir amel kendisinden asla kabul edilmez.

Allâh Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Erkek veya kadın, her kim mü’min olarak sâlih bir amel işlerse, onu mutlaka güzel bir hayat ile yaşatırız ve mükâfatlarını yapmakta olduklarının en güzeli ile veririz.” (Nahl Sûresi 97. âyet meali)

“Ve kim îmâna küfrederse, gerçekten onun ameli boşa gider ve o Âhiret'te hüsrâna uğrayanlardandır.” (Mâide Sûresi 5. âyet meali)

📌Şirk ve küfür, yapılan ibâdetleri rükünlerine uygun olarak yapılmış olsalar bile geçersiz kılar. Şirk ve küfürden uzak olmayan kimselerin yaptığı hiçbir ibâdet kabul edilmez ve bunlara karşılık olarak mükâfat veya ecir de verilmez.

Allâh’u Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Andolsun, sana ve senden önceki peygamberlere şöyle vahyedildi: Eğer Allâh’a şirk koşacak olursan, şüphesiz amellerin boşa çıkar ve elbette hüsrâna uğrayanlardan olursun.” (Zûmer Sûresi 65. âyet meali)

“Ve o küfredenler, artık yıkım onlar içindir. Ve Allâh, onların amellerini boşa çıkarmıştır.” (Muhammed Sûresi 8. âyet meali)

📌İbâdetlerin geçerli olmasının ikinci şartı ihlâs yani ibâdetin sadece Allâh’u Teâlâ için yapılmasıdır.

Allâh Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Ve Dîn'i O'na hâlis kılan hanîfler olarak Allah'a ibâdet etmeleri ve namazı ikâme etmeleri ve zekâtı vermeleri dışında emrolunmadılar.” (Beyyine Sûresi 5. âyet meali)

Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem) ise şöyle buyurmuştur: “Allâh’u Teâlâ şöyle buyurmaktadır: Ben ortakların şirkten en müstağni olanıyım. Kim bir amel yapar, buna benden başkasını da ortak kılarsa, onu ortağıyla başbaşa bırakırım.” Müslim (2985); İbn Mâce (4202)

📌İbâdetlerin geçerli olmasının üçüncü şartı mutabaat yani Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem)’in bildirdiği esaslara uygun olarak yapılmasıdır. Aksi halde ibâdet cinsinden yapılan hiçbir amel ibâdet olarak kabul edilmez.

Allâh Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Ve Rasûl size ne verirse, artık onu alın ve sizi neden nehyederse, artık ona nihâyet (son) verin (sakının). Ve Allah'a takvâ edin. Muhakkak ki Allah'ın ikâbı (azâbı) şiddetlidir” (Haşr Sûresi 7. âyet meali)

Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem) ise şöyle buyurmuştur: “Her kim, dînimizde olmayan bir amel işlerse, işlediği o amel merdûddur.” Buhârî (2697); Müslim (1718)

📌Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem)’den sonra dîne ilâve edilmeye çalışılan her amel bid’âttır. Zîrâ bid’ât, sonradan ortaya konulan ve Allâh’a daha çok ibâdet etmek maksadını taşıyan dîn görünümlü bir yoldur.

📌Bid’âtın, hasene ve seyyie gibi kısımları yoktur. Her bid’ât sapıklık ve her sapıklıkta ateştedir. Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Sözlerin en hayırlısı Allâh’ın Kitâbı’dır. Yolların en hayırlısı da Muhammed’in yoludur. İşlerin en kötüsü sonradan çıkarılandır. Her bid’ât sapıklıktır. Her sapıklıkta ateştedir.” Müslim (867); Nesâî (1578)

📌İbâdetler, ancak Kur’ân ve Sünnet’ten bir delîl ile sâbit olur. Aklın bunda hiçbir payı yoktur. Kur’ân ve Sünnet’ten delîli olmayan şey, ibâdet olarak kabul edilmez. Kendisiyle de hiçbir sûrette amel edilmez. Rasûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Her kim, dînimizde olmayan bir şey ihdâs ederse (uydurursa), ihdâs ettiği o şey merdûddur.” Buhârî (2697); Müslim (1718)

Lâ ilâhe illallah sözü, iki kısımdan oluşur. Birincisi: Lâ ilâhe. İkincisi: İllallah. Bunlar, lâ ilâhe illallah'ın rukûnlarıdır. Birincisine Nefiy, İkincisine İsbât denir.

Nefiy reddetmeyi, isbât kabul etmeyi ifade eder. Nefiy inkâr, isbât ise ikrardır. Lâ ilâhe illallah sözüyle dört şey nefyedilir. Dört şey de isbât yani kabul ve ikrar edilir.

Nefyedilen (inkâr/red edilen) dört şey şunlardır;

1-İlâhlar

2-Tağutlar

3-Nidler

4-Rabbler

İsbât (İkrar edilen) dört şey de şunlardır:

1-Kasıt

2-Tâ'zim ve muhabbet

3-Korku ve ümit

4-Şirkten ve şirk ehlinden berâet

Yüce Allah'ın bütün kullarına farz kıldığı ilk şey, tağutu inkar edip Allah'a îmân etmektir.

Yüce Allah şöyle buyurur:

وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ

“Ve andolsun ki, her ümmette: 'Allah'a ibâdet edin ve tâğûttan ictinâb edin/kaçının.' diye bir resûl ba's ettik/gönderdik.” (Nahl sûresi 36. âyet meali)

“Tağuttan ictinâb edin/kaçının” la ilahe illallah sözünün birinci kısmını ve ilk rüknu olan nefyi, yani “Lâ ilâhe” yi, “Allah'a ibâdet edin” de ikinci kısmı ve ikinci ruknü olan isbâtı, yani “İllallah”ı tam karşılar.

Öyleyse lâ ilâhe illallah “Tağuttan ictinâb edip/kaçınıp Allah'a ibâdet etmek” demektir. Kişi tağutu inkâr etmedikçe, Allah'a îmân etmiş olamaz.

Yüce Allah şöyle buyurur.

فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا

“Artık kim tâğûta küfrederse ve Allah'a îmân ederse, böylece sapasağlam bir kulpa yapışmıştır. Onun için kopma yoktur.” (Bakara sûresi 256. âyet meali)

“Tâğûta küfretmek/inkâr etmek”, lâ ilâhe illallah sözünün birinci kısmını ve ilk ruknü olan nefyi, yani “Lâ ilâhe” yi “Allah'a îmân etmek” de ikinci kısmı ve ikinci ruknü olan isbâtı, yani “İllallah”ı tam karşılar.

Yüce Allah, kopmayacak sapasağlam bir kulpa tutunmuş olmayı şu iki şeye bağlamıştır.

Birincisi: Tağutu inkâr etmek

İkincisi: Allah'a îmân etmek

Tağut: Allah'ın dışında kendisine ibâdet edilen her şeydir. Kendisine ibâdet edilen ve bundan râzı olan ve meşru sınırlar aşılarak kendisine ittiba ya da itaat edilen herkes birer tağuttur.

Tağutlar pek çoktur. Başlıcaları beş tanedir.

1- Şeytan

2- Kendisine ibâdete çağıran

3- Kendisine ibâdet edilen ve bundan razı olan

4- Allah'ın indirdiği hükümlerden başka hükümlerle hükmeden

5-Gayb ilmi iddia eden

Tağutu inkâr edip ondan kaçınmak, yani birinci rukün olan nefiy, yani Lâ ilâhe, şu beş şeyi yerine getirmekle gerçekleşir;

1- Allah'tan başkasına ibâdet etmenin batıl olduğuna i'tikad etmek,

2- Allah'tan başkasına ibâdet etmeyi terk etmek,

3- Allah'tan başkasına ibâdet etmeye ve O'ndan başkasına ibâdet edenlere buğzetmek,

4- Allah'tan başkasına ibâdet etmeyi ve O'ndan başkasına ibâdet edenleri tekfir etmek

5- Allah'tan başkasına ibâdet edilen şeylere ve onlara ibâdet edenlere düşmanlık etmek.

Allah'a îmân edip O'na ibâdet etmek, yani ikinci rükun olan isbât yani illallah, şu beş şeyi yerine getirmekle gerçekleşir.

1- Allah'ın yegane hak ilâh olduğuna i'tikad etmek,

2- Bütün ibâdetleri Allah'a has kılmak

3- İbâdetin her bir çeşidini Allah'tan başkasından nefyetmek

4- İhlâs ve Tevhîd ehlini sevip onları veli edinmek

5- Şirk ehline buğzedip onları düşman edinmek.

Yüce Allah şöyle buyurur:

قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ

“İbrâhîm ve o beraberindekilerde sizin için güzel bir örnek olmuştur. Hani onlar kavimlerinem demişlerdi ki: 'Muhakkak ki biz, sizden ve sizin Allah'ın dışında ibâdet ettiklerinizden berîyiz, size küfrettik/reddettik. Ve bizim aramızda ve sizin aranızda ebeden adâvet/düşmanlık ve buğz başlamıştır, siz tek Allah'a îmân edinceye kadar.” (Mumtehine sûresi 4. âyet meali)

“Ve kim İbrâhîm'in milletinden yüz çevirir, nefsi sefih olandan başka?” (Bakara sûresi 130. âyet meali) Sefih olandan başkasının yüz çevirmeyeceği, İbrâhîm'in hanif olan dîni işte budur.

Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur;

مَنْ قَالَ: لاَ إِلَهَ إِلاّ الله، وَكَفَرَ بِمَا يُعْبَدُ مِنْ دُونِ الله، حَرُمَ مَالُهُ وَدَمُهُ. وَحِسَابُهُ عَلَى الله

“Kim lâ ilâhe illallah der ve Allah'tan başka ibadet edilen şeyleri reddederse malı ve kanı dokunulmaz olur. Hesabı ise Allah'a kalır.” (Müslim)

Nebî (sallallahu aleyhi ve sellem) malın ve canın dokunulmaz olması için lâ ilâhe illallah demeyi yeterli saymamıştır. Bunu söylemenin yanında ma'nasını bilmeyi de hatta kabul etmeyi de, dahası Allah'tan başkasına ibâdet etmiyor olmayı da yeterli saymamıştır. Bütün bunlara, Allah'ın dışında ibâdet edilen şeyleri reddetmeyi ilave etmedikçe kişi İslam dinine girmiş, müslüman olmuş sayılmaz.

Mübârek Ebû Hammâd anlatıyor: Sufyân es-Sevrî'nin, Ali b. el-Hasan es-Selîmî'ye şöyle dediğini işittim: “Amelini ve kalbini bozacak şeylerden sakın. Dünyâya düşkün olanlarla, hırs sâhibi kişilerle ve mallarını Allah'ın râzı olmayacağı yerlerde harcayan Şeytanın kardeşleriyle oturman kalbini bozar. Dînini bozacak şeylerden de sakın. Çok konuşan geveze kişilerle oturmak dinini bozar. Hayatını bozacak olan şeylerden de sakın. Hırslı olanlar ve şehvetlerine düşkün olanlar hayatını karartır.

Vefâsız kişilerle berâber olmaktan sakın. Sadece Mü'min olanla dostluk kur. Yemeğini de sadece takva sahibi olanlar yesin. Fâcirle dost olma ve onunla berâber olmadığın gibi onunla oturanlarla da berâber olma. Aynı şekilde onunla yemek yemediğin gibi onunla yemek yiyenlerle de yemek yeme. Onun sevdiğini sevme ve sırrını onunla paylaşma. Ona tebessüm etme, meclisinde ona yer açma, eğer bunlardan birini yapacak olursan İslâm'ın sınırlarını aşmış olursun.

Sultanın kapısına, onun kapısına varanların kapısına ve onlarla aynı arzuların peşinde olanların yanına gitmekten sakın, Onların fitnesi Deccâl'in fitnesi gibidir. Onlardan biri sana gelecek olursa onlara karşı suratını as ve onların hiçbir şeyini önemseme. Yoksa haklı olduklarını zannederler ve sen de onlara bunda yardım etmiş olursun. Onlar berâber oldukları her bir kişiyi kirletirler. Sen kokusu ve tadı güzel olan portakal gibi ol. Dünyâya düşkün olanlarla dünyâlıkları hakkında tartışma. Öyle yaparsan böyle kişileri insanlara sevdirmiş olursun.

Günâhtan da sakın. Yoksa Allah'ın gazâbına müstehak olursun. Bil ki Allah katında Hz. Âdem'den üstünü yoktur. Onun çamurunu eliyle yoğurdu ve ruhundan ona üfledi. Onu, meleklerin kendisine secde etmesiyle müşerref kıldığı gibi, Cennete de koymuştur. Ancak işlediği bir günâhtan dolayı da Cennetten çıkarılmıştır.

Kardeşim! Bil ki Allah hiç kimseyi günâhla Cennete koymaz. Allah'ın yeryüzündeki halifesi Hz. Dâvud da yapmış olduğu bir günâh sebebiyle öyle şeylere maruz kaldı ki, biz o günâhı işleyecek olsak:* 'Bu da günâh mı ki?' diye düşünürdük. Kardeşim! Allah'tan kork! Günâhtan ve günâhkârlardar uzak dur. Çünkü günâhkârlar, Allah'ın cezâsına müstehak olmuşlardır.

Malınla ve bedeninle kardeşlerin için çalış. Gizli olsun, açıktan olsun onları sakın aldatma. Câhillerden ve onlarla birlikte oturmaktan, fâcirlerden ve onlarla birlikte oturmaktan nefret et. Çünkü Allah'ın korudukları hariç onlara yakın olanlar kurtulamazlar. İnsanlarla berâberken mütebessim ve güler yüzlü olmaya bak. Yalnız kaldığın zaman ise çokça ağlamaya, (günâhların sebebiyle) endişelenmeye ve hüzünlenmeye bak. Allah en iyisini bilir; ama bildirildiğine göre kıyâmet gününde mü'min, amel defterinde en çok iyiliği bu tasası ve üzüntüsü dolayısıyla görecektir. Yapmacık bir huşûdan sakın! Kalbinde olmayan bir huşûyu yüzünde göstermekten uzak dur!”

(Ebu Nuaym el-Esbahânî, Hilyetu'l Evliyâ ve-Tabakâtu'l Asfiyâ)