***İbn Kayyim (rahimehullah) şöyle demiştir: "Kabir azabı iki türlüdür:***


**Birincisi: İsrâfil (aleyhisselâm)'ın birinci sûra üfleyişi ile ikinci sûra üfleyişi arasındaki sürede kabir azabı görenlerden
azabın hafifletileceğine dâir bazı hadisler gelmiştir. Bunun dışındaki kabir azabı süreklidir. Nitekim azap görenler kabirlerinden kalktıkları zaman şöyle diyeceklerdir:**


*"(Yeniden dirilişi inkâr edenler pişmanlık içerisinde) bize yazıklar olsun! Bizi kabirlerimizden kim kaldırdı (çıkardı)? derler.
(Onlara cevap olarak şöyle denilir:) Bu, Rahmân'ın vadettiği ve doğru sözlü elçilerin haber verdikleri şeydir (yeniden diriliştir)!
(Yâsin Sûresi: 52)*


***Kabir azabının sürekli olduğuna Allah Teâlâ'nın şu sözü delâlet etmektedir.***


*"Onlar* **(Firavun âilesi, kabirlerinde azap olunurlar ve hesap gününe kadar)** *sabah-akşam ateşe sunulurlar:
Kıyâmetin kopacağı gün de (yaptıkları kötü amellerine karşılık olarak) Firavun âilesini en şiddetli azaba sokun!"
(Gâfir (Mü'min) Sûresi 46)*


***Yine, kabir azabının sürekli olduğuna Semura b. Cündüb'ün (radıyallahu anh) rivâyet ettiği ve Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
rüyâsında gördüklerini haber verdiği hadis delâlet etmektedir. Bu hadiste Semura b. Cündüb şöyle anlatır:***


**"Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazını kıldırdığı zaman yüzünü bize döner ve: Bu gece sizden rüya göreniniz var mı? diye sorardı. Eğer birisi rüya görmüş ise onu anlatır, o da: Mâşâallah, derdi. Yine bir gün bize: Bu gece sizden rüya göreniniz var mı? diye sordu.**


Biz de: Hayır (rüyâ görenimiz yoktur), dedik. Bunun üzerine O: Ama ben bu gece bana gelen iki adamı gördüm.


Elimden tutup beni Mukaddes Toprağa çıkardılar. Bir de baktım ki orada oturan bir adam ile elinde demir çengel bulunan
ayakta bir adam var. Ayaktaki adam kancayı oturan adamın avurtunun içine sokup ensesine kadar yırtıyordu.
Sonra da avurtunun diğer tarafına sokup aynısını yapıyordu, bu arada diğer tarafı iyileşince bu tarafa dönüp tekrar aynısını yapıyordu.


Ben: Bu nedir (bu adamın hâli niçin böyledir veya bu adam kimdir)? Diye sordum.


Yürü! Dediler. Yürüdük, sonunda sırt üstü uzanmış bir adamın yanına geldik. Başucunda ise ayakta elinde avuç dolusu veya bir kaya parçası
bulunan bir adam vardı, onunla başını eziyordu. Taşı vurduğunda taş yuvarlanıp gidiyor, o da taşı almak için arkasından gidiyordu.
Adam geri geldiğinde onun başı iyileşip eski halini alıyor, o adam da tekrar gelip başına vuruyordu.


Ben: Bu da kimdir? Diye sordum. Yürü! dediler. Yürüdük, sonunda üstü dar, altı geniş ve altında ateş yanan tandır gibi bir deliğin
yanına geldik. Ateş yaklaştırıldığında (alevler yükseldikçe) içindekiler de yükseliyor, neredeyse dışarı çıkacak oluyorlar,
ateş sönünce tekrar içerisine dönüyorlardı. Tandırın içinde çıplak erkekler ve kadınlar vardı.


Ben: Bunlar da kimdir? Diye sordum.


Yürü! dediler. Yürüdük, nihayet ortasında bir adam bulunan kandan bir nehre geldik. Nehrin kıyısında ise önünde birtakım taşlar bulunan bir
adam duruyordu. Nehirdeki adam gelip dışarı çıkmak istediğinde nehrin kıyısındaki adam onun ağzına bir taş atıp onu bulunduğu yere gönderiyordu. Nehirden çıkmak için geldiğinde her defasında adam onun ağzına bir taş atıp yerine gönderiyordu.


Ben: Bu da nedir? Diye sordum. -Yürü! dediler. Yürüdük, sonunda içerisinde büyük bir ağacın bulunduğu yemyeşil bir bahçeye
geldik. Ağacın dibinde yaşlı bir adamla birtakım çocuklar vardı. Bir de baktım ki ağacın yakınında, önünde yakıp tutuşturduğu
ateş bulunan bir adam var.


Nihayet beni ağacın içinden yukarı çıkararak bir eve girdirdiler ki bu evden daha güzelini asla görmedim.
Evin içinde yaşlılar, gençler, birtakım erkekler, kadınlar ve çocuklar vardı. Sonra beni oradan çıkarıp yine ağaçtan yukarı kaldırdılar
ve bir eve girdirdiler ki bu ev daha güzel ve daha iyi idi. Onun içinde de yaşlılar ve gençler vardı.


Ben: Bu gece beni gezdirip dolaştırdınız. Artık gördüklerimin ne olduğunu bana haber verin bakalım, dedim.


Olur, dediler.


Avurtu yarılıp parçalandığını gördüğün adam, yalancıdır. Yalan konuşur ve kendisinden her tarafa yalan taşınırdı
Bundan dolayı kıyâmet gününe kadar ona böyle azap edilir.


Başının taşla parçalandığını gördüğün adam, Allah'ın kendisine Kur’an'ı öğrettiği halde uykuyu Kur'an'a tercih eder,
gündüz de Kur’an-ı Kerim'e göre yaşamazdı. Bundan dolayı kıyâmet gününe kadar ona böyle azap edilir.


Deliğin içinde gördüğün erkekler ve kadınlar, zinâkârlardır. Nehirde gördüğün adam fâiz yiyendir. Büyük ağacın altında gördüğün yaşlı adam,


İbrahim (aleyhisselâm)'dır. Çevresindeki çocuklar, insanların çocuklarıdır. Ateşi yakan adam ise cehennem bekçisi Mâlik’tir.
İlk girdiğin ev, bütün mü'minlerin evi, bu ev ise şehitlerin evidir. Ben Cebrâil’im. Bu da Mikâil’dir. Başını yukarı kaldır! dedi.
Başımı kaldırdım, bir de baktım ki üstümde bulut gibi bir şey duruyor.


Bana: İşte bu da senin evindir, dediler.


Ben: Beni bırakın da evime gireyim, dedim.


Onlar: Fakat henüz tamamlamadığın bir ömrün var, eğer tamamlamış olsaydın, evine girerdin, dediler." (Buhârî)


İbn Abbas'tan (radıyallahu anh) rivâyet olunan hadiste o şöyle demiştir:


"Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) (bir gün) Medine'de bir hurma bahçesinden geçerken kabirlerinde azap görmekte olan iki insanın sesini işitti.


Bunun üzerine şöyle buyurdu: Bu ikisi azap çekiyorlar. Çektikleri azap da büyük bir şey değildir (kolay olan, fakat ondan
korunmaları nefislerine zor gelen bir şey idi). Oysa o şey, büyük günah idi.


Sonra şöyle buyurdu: Evet! Onlardan birisi, idrar sıçrantısına karşı korunmaz, diğeri ise (insanlar arasında) laf getirip götürürdü (koğuculuk yapardı).


Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra yaprağı olmayan yaş bir hurma dalı isteyerek onu ikiye ayırdı.
Bir parçasını birinin üzerine dikti, diğerini de öbürünün üzerine dikti ve şöyle buyurdu:


Bu iki dal, yaş kaldıkça o ikisinden azabın hafifletilmesini ümit ederim." (Buhârî)


Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bu hadiste azabın hafifletilmesini, iki hurma dalının yaş kalmasıyla sınırlı kılmıştır


Ebu Hureyre'den (radıyallahu anh) rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:


"Vaktiyle kendini beğenmiş bir adam güzel elbisesini giymiş, çalım satarak yürüyordu. Allah Teâlâ onu yerin dibine geçiriverdi.
O, kıyâmet gününe kadar debelenerek yerin dibini boylamaya devam edecektir." (Müslim)


Berâ b. Âzib'den (radıyallahu anh) rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:


"Ensar'dan birisinin cenâzesini defnetmek için Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ile birlikte çıktık, kabristana geldiğimizde
kabir henüz kazılmamıştı. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) oturunca, biz de onun meclisine saygıdan dolayı sanki
başımızda kuş duruyormuşçasına hepimiz hareketsiz bir şekilde onun etrafında oturduk.


Elinde bir çubuk vardı ve düşünceli bir şekilde çubuğun bir ucuyla yeri eşeliyordu.


Başını kaldırdı ve -iki veya üç defa-: Kabir azabından Allah'a sığının, buyurdu.


Ardından şöyle buyurdu: Mümin kul dünyadan ayrılmak ve âhirete yönelmek üzere olduğunda ona gökten yüzleri sanki
güneş gibi beyaz yüzlü melekler iner. Yanlarında cennet kefenlerinden ve kokularından vardır. Onun görebileceği yere otururlar.


Sonra ölüm meleği gelir, baş tarafına oturur ve şöyle der: Ey güzel ruh, çık ve Rabbinin mağfiretine ve rızâsına gel.


Bunun üzerine o ruh, tulumun ağzından damlayan bir damla gibi çıkar ve ölüm meleği onu alır. Ölüm meleği, mü'min kulun
ruhunu aldığında, melekler onu göz açıp kapayacak kadar (bir an olsun bile) ölüm meleğinin elinde bırakmazlar.


Onu ölüm meleğinin elinden alırlar ve bu kefene koyarlar. O ruhtan, yeryüzünde bulunan en güzel mis kokusu gibi bir koku çıkar.


Onu melekler arasından geçirirken: Bu güzel ruh nedir? derler.


Dünyadaki en güzel isimlerini söyleyerek: Falan oğlu falandır derler.


Dünya semâsına ulaşıncaya kadar çıkarırlar. Melekler onun için kapının açılmasını isterler. Onlara kapı açılır.
Bunun üzerine yedinci semâya ulaşıncaya kadar her semâda bulunan Allah'a yakın melekler o ruha eşlik ederler.


Nihâyet Allah (azze ve celle) şöyle buyurur:


'Kulumun amel defterini, İlliyyîn'e yazın ve ruhunu yeryüzüne geri gönderin. Çünkü ben, onları ondan (topraktan) yarattım
ve yine ona döndüreceğim. Bir defa daha onları (hesaba çekmek üzere) topraktan çıkaracağım.' Ardından mü'min kulun ruhu
bedenine iâde edilir. Sonra yanına iki melek gelip onu oturtur ve:


Rabbin kimdir? Diye sorarlar.


Mü'min kul: Rabbim Allah'tır, der.


İki melek: Dînin nedir? Diye sorarlar.


Mümin kul: Dînim İslâm'dır, der.


İki melek: Size gönderilen adam hakkında ne dersin? Diye sorarlar.


Mümin kul: O Allah'ın elçisidir, der.


İki melek: Sana bunları bildiren nedir? Diye sorarlar.


Mümin kul: Allah'ın kitabını okudum, ona inandım ve onu tasdik ettim, der.


Bunun üzerine semâdan bir ses gelir: 'Kulum doğru söyledi. Cennet'ten bir yer döşeyin (makamını hazırlayın), onu cennet
elbiselerinden giydirin ve ona cennetten bir kapı açın. Bunun üzerine ona cennetin esintisinden ve güzel kokusundan kokular gelir,
gözünün görebileceği yere kadar kabri genişletilir. Sonra ona, güzel yüzlü, güzel elbiseli ve güzel kokular içerisinde olan birisi gelir ve:


Seni mutlu edecek şeyle sevin. Bugün, sana va'd olunan gündür, der.


Bunun üzerine o: -Sen kimsin? Senin o hayırlı yüzün nedir? der.


O: Ben, senin sâlih amelinim, der.


Bunu işitince, Ey Rabbim! Kıyâmeti çabuk kopar ki, âileme ve malıma kavuşayım, der.


Kâfir kul ise,dünyadan ayrılmak ve âhirete yönelmek üzere olduğu zaman, yanlarında kaba ve sert elbise olan siyah yüzlü
melekler gökten inerler ve onun görebileceği bir yerde otururlar. Sonra ölüm meleği yanına gelip başucunda oturur ve ona:


Ey çirkin ruh, haydi çık! Allah'ın öfkesine ve gazabına gel! der.


Bunun üzerine ruhu bedenine dağılır ve ıslak yüne dolaşan pıtrağın yünden çekilip çıkarıldığı gibi, ölüm meleği onun ruhunu
bedeninden çekip alır (ruhu bedeninden güçlükle ayrılır). Ölüm meleği ruhunu alınca da, melekler onu göz açıp kapayacak kadar
ölüm meleğinin elinde bırakmazlar. Onu ölüm meleğinin elinden alırlar, kaba ve sert elbisenin içine koyarlar.


Ondan yeryüzünde bulunan en pis leş kokusu gibi bir koku çıkar. Onu semâya yükseltirler.
Her semâda bulunan meleklerin yanından geçerken onlar: Bu pis ruh kimindir? derler.


Melekler, dünyadaki en kötü ismini zikrederek: Falan oğlu falandır, derler.


Dünya semâsına gelince, onun için semânın kapılarının açılmasını isterler, fakat kapılar ona açılmaz.


Sonra Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şu âyeti okudu: "(Öldükleri zaman) onlar(ın ruhların)a gök kapıları
açılmaz ve deve, iğne deliğinden geçinceye kadar onlar cennete giremezler. İşte biz, suçluları böyle cezâlandırırız." (A'râf Sûresi: 40)


Ardından Allah (azze ve celle) şöyle buyurur: Onun amel defterini yerin en aşağı tabakasına olan Siccîn'e yazın.


Sonra ruhu, gökten yere fırlatılıp atılır. Sonra Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şu âyeti okudu:


"Kim Allah'a ortak koşarsa, sanki o, gökten düşüp de parçalanmış da kendisini kuşlar kapmış veya rüzgâr onu
uzak bir yere sürükleyip atmış kimse gibidir." (Hac Sûresi:31)


Daha sonra ruhu bedenine iâde olunur. (Münker ve Nekir adlı) iki melek ona gelip yanına oturur ve:


Rabbin kimdir? Diye sorarlar.


Kâfir kul: Hah…Hah… Bilmiyorum, der


İki melek: Dinin nedir? Diye sorarlar.


Kâfir kul: Hah…Hah… Bilmiyorum, der.


İki melek: Size gönderilen adam hakkında ne dersin? derler.


Kâfir kul: Hah…Hah… Bilmiyorum, der.


Bunun üzerine semâdan bir ses: 'Yalan söyledi, ona cehennemdeki yerini hazırlayın ve ona cehennemden bir kapı açın' der.


Cehennemin harareti ve sıcak rüzgârı gelir, kaburgaları birbirine geçecek şekilde kabri ona daraltılır (onu sıkıştırır).


Sonra çirkin yüzlü, kötü elbiseli ve pis kokulu bir adam ona gelir ve şöyle der:
Seni üzecek şeye sevin! Bugün, va'd olunduğun gündür.


Kâfir ruh ona: Sen kimsin? Çirkin yüz kötülük getirdi, der.


O da: Ben senin çirkin amelinim, der.


Bunun üzerine o: Rabbim! Kıyameti koparma, der."
(İmam Ahmed, hadis no: 17803, Ebû Dâvûd, hadis no: 4753,)


İkincisi: Belirli bir süreye kadar azap gördükten sonra kabir azabı kesilir.


Bu azap türü, günahları az olan bazı günahkâr mü'minler içindir. Böyle kimse, günahına göre azap görür.


Cehennemde azap gördükten sonra kendisinden azap kaldırılan kimse gibi, daha sonra azap ondan kaldırılır.
Ölünün yakın akrabası veya başkası tarafından kendisi için yaptığı duâ, verdiği sadaka, yaptığı istiğfar
veya haccın sevabının kendisine ulaşmasından dolayı kabir azabı ölüden kesilebilir." (İbn Kayyim, "Ruh", sayfa: 89)


"Kabir Azâbı" için Arama Sonuçları