Süleyman ed-Dârânî der ki:

“İnsanlar Allah'a varmış olsalardı asla geri
dönmezlerdi. Geri dönenler de vardıktan sonra değil, yoldan geri dönmüşlerdir.”

Ebu Nuaym, Hilyetu'l Evliyâ

Sufyân es-Sevrî: “İslâm ve îmân birdir” demiş ve şu âyetleri okumuştur: “Bunun üzerine orada bulunan mü’minleri çıkardık.
Zaten orada müslümanlardan, bir ev
halkından başka kimse bulmadık.”

Ebu Nuaym,Hilyetu'l Evliyâ (Zâriyât suresi 35-36. âyet meali)

**Mübârek Ebû Hammâd anlatıyor: Sufyân es-Sevrî'nin, Ali b. el-Hasan es-Selîmî'ye şöyle dediğini işittim:** ***“Amelini ve kalbini bozacak şeylerden sakın. 
Dünyâya düşkün olanlarla, hırs sâhibi kişilerle ve mallarını Allah'ın râzı olmayacağı yerlerde harcayan Şeytanın kardeşleriyle oturman kalbini bozar. 
Dînini bozacak şeylerden de sakın. Çok konuşan geveze kişilerle oturmak dinini bozar. Hayatını bozacak olan şeylerden de sakın. 
Hırslı olanlar ve şehvetlerine düşkün olanlar hayatını karartır.***

***Vefâsız kişilerle berâber olmaktan sakın. Sadece Mü'min olanla dostluk kur. Yemeğini de sadece takva sahibi olanlar yesin. Fâcirle dost olma ve onunla berâber olmadığın 
gibi onunla oturanlarla da berâber olma. Aynı şekilde onunla yemek yemediğin gibi onunla yemek yiyenlerle de yemek yeme. Onun sevdiğini sevme ve sırrını onunla paylaşma. 
Ona tebessüm etme, meclisinde ona yer açma, eğer bunlardan birini yapacak olursan İslâm'ın sınırlarını aşmış olursun.***

***Sultanın kapısına, onun kapısına varanların kapısına ve onlarla aynı arzuların peşinde olanların yanına gitmekten sakın, Onların fitnesi Deccâl'in
fitnesi gibidir. Onlardan biri sana gelecek olursa onlara karşı suratını as ve onların hiçbir şeyini önemseme. Yoksa haklı olduklarını zannederler ve sen
de onlara bunda yardım etmiş olursun. Onlar berâber oldukları her bir kişiyi kirletirler. Sen kokusu ve tadı güzel olan portakal gibi ol. Dünyâya düşkün
olanlarla dünyâlıkları hakkında tartışma. Öyle yaparsan böyle kişileri insanlara sevdirmiş olursun.***

***Günâhtan da sakın. Yoksa Allah'ın gazâbına müstehak olursun. Bil ki Allah katında Hz. Âdem'den üstünü yoktur. Onun çamurunu eliyle yoğurdu ve ruhundan ona üfledi.
 Onu, meleklerin kendisine secde etmesiyle müşerref kıldığı gibi, Cennete de koymuştur. Ancak işlediği bir günâhtan dolayı da Cennetten çıkarılmıştır.***

**Kardeşim! Bil ki Allah hiç kimseyi günâhla Cennete koymaz. Allah'ın yeryüzündeki halifesi Hz. Dâvud da yapmış olduğu bir günâh sebebiyle öyle
şeylere maruz kaldı ki, biz o günâhı işleyecek olsak:*** **'Bu da günâh mı ki?'** ***diye düşünürdük. Kardeşim! Allah'tan kork! Günâhtan ve günâhkârlardar
uzak dur. Çünkü günâhkârlar, Allah'ın cezâsına müstehak olmuşlardır.***

***Malınla ve bedeninle kardeşlerin için çalış. Gizli olsun, açıktan olsun onları sakın aldatma. Câhillerden ve onlarla birlikte oturmaktan, fâcirlerden
ve onlarla birlikte oturmaktan nefret et. Çünkü Allah'ın korudukları hariç onlara yakın olanlar kurtulamazlar. İnsanlarla berâberken mütebessim ve
güler yüzlü olmaya bak. Yalnız kaldığın zaman ise çokça ağlamaya, (günâhların sebebiyle) endişelenmeye ve hüzünlenmeye bak. Allah en iyisini
bilir; ama bildirildiğine göre kıyâmet gününde mü'min, amel defterinde en çok iyiliği bu tasası ve üzüntüsü dolayısıyla görecektir. Yapmacık bir
huşûdan sakın! Kalbinde olmayan bir huşûyu yüzünde göstermekten uzak dur!”***

***(Ebu Nuaym el-Esbahânî, Hilyetu'l Evliyâ ve-Tabakâtu'l Asfiyâ)***

Sufyân es-Sevrî | Kalbini Bozacak Şeylerden Sakın

**Sevri'nin yeğeni Hafs b. Amr'ın bildirdiğine göre Sufyân, Abbâd b. Abbâd'a şöyle bir mektup yazdı:**


**“Sen, Rasûlullah'ın (sallallahu aleyhi ve sellem) ashâbının yetişmelerinden Allah'a sığındığı bir zamanda yaşıyorsun. Bizde olmayan ilim ve öncelik onlarda vardı. Biz o zamana ilim azlığı, sabır azlığı, hayra yardım edenlerin azlığı, insanların bozulduğu ve dünyanın sıkıntılı olduğu zamana yetiştiğimizde halimiz ne olur. Sen sahâbenin gittiği yolda ol ve ona tutun. Tanınmamaya gayret et; çünkü bu zaman tanınmama zamanıdır.**


**Uzlete ve insanlarla beraberliğini azaltmaya bak. Daha önce, insanlar karşılaştıkları zaman birbirlerinden faydalanırlardı. Şimdi o insanlar gittiler.
Gördüğümüz kadarıyla bugün kurtuluş, insanlardan uzaklaşmadadır.**


**İdarecilere yaklaşmaktan ve herhangi bir şeyde onlarla beraber olmaktan sakın. Sakın, “Bu adam yardımcı oluyor, mazlumu savunuyor veya zulme
mâni oluyor” desinler diye aldanma. Bu, İblis'in aldatmasıdır. Kötü Kur'ân hafızları kimseyle kötü olmamak için İblis'in bu tuzağına düştüler. Şöyle
denirdi: “Câhil âbidin ve kötü âlimin fitnesinden sakının. Çünkü bunların fitnesi, her meftunu yoldan çıkarır.”**


**Bir mesele ve fetvayla karşılaştığın zaman onu değerlendir ve kimseyle rekâbet etme. Sakın insanların, sözleriyle amel edilmesini seven veya
sözlerinin yayılmasını ya da dinlenmesini isteyen, dinlenmediği zaman ise bu yüzünden belli olan kimselerden olma.**


**Liderliği sevmekten sakın. Kişi için liderlik altın ve gümüşten daha sevimli olur; ama liderlik kapısı kapalı kapıdır. Ancak onu âlimlerden basiret
sahibi olanlar görür. Nefsini kontrol et ve niyetle amel et. Bil ki, insanlara öyle bir şey yaklaştı ki kişi ölmeyi arzu etmeye başladı.** ***Vesselam.”***


***(Ebu Nuaym el-Esbahânî, Hilyetu'l Evliyâ ve-Tabakâtu'l Asfiyâ)***

Sufyân es-Sevrî | Mektup

📌***Yahyâ b. Ebi Kesir, Ebû Bekir es-Sıddîk'in (radıyallahu anh) hutbesinde şöyle dediğini nakleder:***


**“Gençlikleriyle övünen güzel yüzlü gençler nerede? Şehirler inşâ eden ve bunları surlarla çeviren krallar nerede? Savaş meydanlarında zaferler kazananlar nerede? Zaman onları yok etti. Şimdi onlar, mezarların karanlığındadır. Acele ediniz! Kurtulmaya bakınız!”**


**Abdullah b. Ukeym der ki: Ebû Bekir bize hutbe verip şöyle dedi: “Derim ki; Size Allah'tan korkmanızı, Onu şanına yakışır bir şekilde anmanızı tavsiye ederim. Ümidi korkuya katmanızı, Ondan ısrarla istemenizi tavsiye ederim. Çünkü Allah, Zekeriyâ ve ailesini överek şöyle buyurdu:**


اِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَباً وَرَهَباًؕ وَكَانُوا لَنَا خَاشِعٖينَ (٩٠)


*“Muhakkak ki onlar, hayırlarda koşuşurlar. Ve umarak ve korkarak Bize duâ ederler. Ve Bize huşû (derin saygı) duyarlardı”!* ***(Enbiyâ Sûresi 90)***


**Ayrıca ey Allah'ın kulları bilin ki; Allah zaten sâhip olduğu nefislerinizi rehin aldı, bununla ilgili sizden söz aldı. Az ve fâni olanı satın alıp karşılığında size çok ve bâki olanı verdi. İşte elinizde Allah'ın Kitabı, şaşırtıcı bilgileri bitmez tükenmez. Onun nuru söndürülemez. Sözüne itibar edin, Kitabından ibret alın, karanlık günlerde size yol göstersin. Sizi sadece kulluk edesiniz diye yarattı. Size, yaptıklarını bilen Kirâmen Kâtibin meleklerini görevlendirdi.**


**Ey Allah'ın kulları! Ayrca şunu bilin ki; bilmediğiniz bir ecele doğru yürüyüp gidiyorsunuz. Siz Allah'a ibâdetle uğraşırken ecelinizin gelip çatmasını istiyorsanız yapın, ancak Allah'ın yardımı olmadan bunu yapamazsınız. Eceliniz gelmeden, imkânınız varken yapacaklarınızı yapın ki kötü fiillerinizle baş başa kalmayın. Bazı kavimler eceli başkasında gördüler ve kendilerine geleceğini unuttular. Sakın onlar gibi olmayın. Çabuk olun çabuk, kendinizi kurtarın, arkanızda işini çabuk yapan, isteki ve hırslı biri var.”**


📌**Amr b. Dinâr der ki: Ebû Bekir bir hutbe verdi ve dedi ki: “Size, değer kazanmak için muhtaç olduğunuz Allah'tan sakınmanızı, şânına yakışır bir şekilde övmenizi ve af dilemenizi tavsiye ediyorum; çünkü o, günahları affedendir.”**


📌**Ravi, Abdullah b. Ukeym'in hadisine benzer bir şeyler aktardıktan sonra şöyle devam etti: “Şunu bilin ki; Allah için bir şey yaparak Rabbinize itaat etmiş, görevinize sadık kalmış olursunuz. Gençliğinizde vergilerinizi edâ edin, ilerisi için nâfile olsun, ihtiyaç duyduğunuzda kullanırsınız.**


**Sonra ey Allah'ın kulları! Sizden öncekileri düşünün. Dün neredeydiler? Bugün neredeler? Yeryüzünde eserler bırakıp îmar eden krallar neredeler? Unutuldular, isimleri de unutuldu. Bugün onlar hiç yaşamamış gibidirler, işte orada evleri bomboş. Yaptıkları zulümlerden dolayı, kabirlerin karanlıklarıyla baş başa kaldılar. Herhangi birinin varlığından haberdar mısınız? Sesini duyuyor musunuz? Tanıdığınız arkadaşlarınız ve
kardeşleriniz nerede? Geldikleri yere vardılar, bedbahtlığı ve bahtiyarlığı tattılar. Allah ile hiç kimse arasında, kendisine fayda temin edecek veya
kötülüğü defedecek bir akrabalık bağı yoktur. Tek çâre O'na itaat etmek ve emrine ittibâ etmektir.**


**Ardında cehennem olan bir hayırda hayır yoktur. Sonu cennetle biten bir şer de şer değildir. Bu sözlerimi söyleyip kendim ve sizin için Allah'tan af diliyorum.”**


📌**Nuaym b. Nemha der ki: Ebû Bekir es-Sıddik'ın hutbesinde şu da vardı: “Mâlum bir ecele doğru yürüyüp gittiğinizi bilmiyor musunuz?”**


**Abdullah b. Ukeym hadisini naklettikten sonra şunları ekledi: “Allah'ın rızâsını kazanmayı amaçlamayan bir sözde hayır yoktur. Allah yolunda harcanmayan servette de hayır yoktur. Cehâleti ahlâkına galebe çalan kişide hayır yoktur. Allah için çalışırken insanların söyleyeceklerinden korkanda da hayır yoktur.”**


📌***Ve bir Öğüt:***


**Abdurrahmân b. Abdillah b. Sâbit bildiriyor: Ebû Bekir es-Sıddîk (radıyallahu anh) vefat edeceği zaman, Ömer (radıyallahu anh)'ı çağırıp şöyle dedi: “Ey Ömer! Allah'tan kork. Şunu bil ki, Allah'ın gündüz yapılmasını emrettiği ve gece yapıldığında kabul etmediği ameller olduğu gibi, gece yapılmasını emredip, gündüz yapıldığında kabul etmediği ameller vardır. Allah, farzlar yerine getirilmedikçe nâfileleri kabul etmez.**


**Dünya hayatında hakka tâbi olup ciddiyet göstermesi sebebiyle, kıyâmet günü terazisinin hayır kefesi ağır gelenin terazisi ağır gelmiş demektir.
Kefesine hak konan terazinin hayır kefesi hafif gelenin terazisi hafif gelmiş demektir. Kefesine bâtıl konan terazinin yarın hafif gelmesi kaçınılmazdır.**


**Allah, cennet ehlini zikredince yaptıkları güzel işler sebebiyle hatalarını bağışladı. Sen onları andığında: “Onlarla beraber olamamaktan korkarım” dersin. Allah, cehennemlikleri anınca, kötü amelleriyle andı ve bazı güzel işlerini yüzlerine çarptı. Sen bunları andığında: “Bunlarla birlikte olmamayı dilerim” dersin. Kul, Allah'a karşı ümit ve korku halinde bulunmalı, Allah beni şöyle mükâfatlandırırsa diye temennilerde bulunmamalı, fakat rahmetinden de ümidini kesmemelidir.**


**Eğer öğütlerimi tutarsan, senin için ölümden daha sevimli bir gaib bulunmaz. Şâyet bu vasiyetlerimi önemsemezsen senin için ölümden daha
sevimsiz bir gaib olmaz. Sen ölümden kaçabilecek te değilsin.”**


***(Ebu Nuaym el-Esbahânî, Hilyetu'l Evliyâ ve-Tabakâtu'l Asfiyâ)***


Hutbe | Ebû Bekir es-Sıddîk

**Husayn nakleder: İbrâhim et-Teymi şöyle derdi:** *“Kişi için hangi pişmanlık,* **Allah'ın kendisine dünyada hizmetine verdiği kölenin kıyâmet günü Allah katında kendisinden daha üstün olmasından daha büyüktür?**


*Kişi için hangi pişmanlık,* **mal elde edip, bu malı başkasının mîras olarak alıp da Allah yolunda harcarken günâhını kendisi, sevâbını başkası alan
kişinin üzüntüsünden daha büyüktür?**


**Kişi için hangi pişmanlık, gözleri görmeyen birinin kıyâmet günü gözlerinin açıldığını, kendisinin de gözlerinin kör olduğunu gören kişinin üzüntüsünden daha büyüktür?**


*Sizden öncekiler, dünya onlara yönelirken kendileri dünyadan kaçarlardı.* **Hâlbuki onların yaptıkları birçok iyilikler vardı. Sizler ise, dünya sizden kaçtığı hâlde siz onun peşinden gidiyorsunuz. Hâlbuki sizin birçok hatalarınız da vardır.** *Siz durumunuzu öncekilerle bir ölçünüz.”*


*Aynı manada bir rivâyet başka bir kanalla nakledilmiştir; ancak sonu şu şekildedir:* **“Hangi pişmanlık, Allah'ın ilim verdiği kişinin bu ilimle amel
etmemesi, ondan duyan başka birinin amel etmesi ve kıyâmet günü kendisine verilen bu ilmin (kendisine fayda vermeyip) başkasına fayda verdiğini görmesi sebebiyle duyacağı pişmanlıktan daha büyüktür.”**


***(Ebu Nuaym el-Esbahânî, Hilyetu'l Evliyâ ve-Tabakâtu'l Asfiyâ)***

"Ebu Nuaym" için Arama Sonuçları